گام و مایه یا تنالیته

در این مقاله به بررسی گام و مایه یا تنالیته می پردازیم. گام عبارت است از صدا ها یا نت هایی که به صورت متصل میان فاصله ی اکتاو قرار دارند. گام ردیف منظم صدا ها را نیز در بر می گیرد.

مثلا گام « دو» از نت « دو » شروع شده و پس از پیمودن منظم درجات پی در پی به اکتاو یا فاصله ی هشتم آن می رسد.

ولی مایه یا تنالیته دارای این قید نبوده بلکه شامل ردیف منظم و نا منظم صدا های یک گام است.بنابر این هر اثر موسیقایی در مایه یا تنالیته ی معین ساخته می شود. مثلا مایه ی نت « دو » مایه نت « لا » و غیره.

به عبارت دیگر یک صدای مرکزی که صدا های دیگر به آن اتکا داشته باشند باعث ایجاد تنالیته می شود این صدا تنیک نام دارد که مبنای تنالیته است. بدیهی است که گام و مایه هر دو با نت یکم گام معرفی می شوند.

در موسیقی غربی دو نوع گام وجود دارد:

الف: گام دیاتنیک

ب:گام کرماتیک

گامی است که از پرده و نیم پرده های دیاتنیک تشکیل شده باشد.

گام دیاتنیک

زیر مجموعه های گام های دیاتنیک عبارت اند از گام های بزرگ یا مازور و گام های کوچک یا مینور و گام ها یا مقام های کلیسایی.

گام بزرگ طبیعی یا نظری « ماژور تئوریک»

هر گاه یکی از نیم پرده های گامی بین درجات سوم و چهارم و دیگری بین هفتم و هشتم واقع شوند آن را گام بزرگ گویند.به عبارت دیگر گام بزرگ طبیعی به گامی گفته می شود که فاصله های درجات آن نسبت به درجه ی یکم گام به ترتیب دوم بزرگ ، سوم بزرگ ، چهارم و پنجم درست ششم و هفتم بزرگ و هشتم درست باشد.

مقام آثاری که از نت های گام بزرگ ساخته شده اند نیز بزرگ است.

دانگ یا تتراکورد

هر دانگ مرکب است از چهار نت پی در پی که حدود آن فاصله چهارم درست را تشکیل می دهد.

گام بزرگ دیاتونیک طبیعی شامل دو دانگ منفصل است که به وسیله یک حد فاصل یک پرده ای از یکدیگر جدا شده اند.در گام های بزرگ « مازور » طبیعی فاصله های درجات دو دانگ همانند یکدیگر است به طوری که می توانند بر یکدیگر منطبق شوند.

گام کوچک طبیعی یا نظری « مینور تئوریک »

هر گاه نیم پرده های گامی بین درجات دوم و سوم و پنجم و ششم واقع شوند آن را گام کوچک طبیعی یا نظری گویند.فاصله های درجات این گام نسبت به تونیک به ترتیب عبارت اند از:

« دوم بزرگ سوم کوچک چهارم و پنجم درست ششم و هفتم کوچک هشتم درست »

در موسیقی غربی سه قسم گام کوچک  « مینور» متداول است که عبارت اند از:

1.گام کوچک طبیعی یا نظری « مینور تئوریک »

2.گام کوچک هماهنگ « مینور هارمونیک »

3.گام کوچک نغمگی « مینور ملودیک »

گام و مایه یا تنالیته

گام و مایه یا تنالیته

برای دانلود رایگان کتاب تئوری موسیقی کلیک کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *