دف Daf

دف Daf یکی از سازهای کوبه‌ای در موسیقی ایرانی است که شامل حلقه‌ای چوبی است که پوست نازکی بر آن کشیده‌اند و با ضربه‌های انگشت می‌نوازند.

این ساز از سازهای ضربی ایرانی شبیه به دایره ولی بزرگ‌تر از آن و با صدای بم‌تر است.

دف Daf

تاریخچه دف Daf

دف در ایران از زمان ایران باستان حضور داشته است. و دف چهارگوش در قرنهای هفتم و هشتم قبل از میلاد نیر وجود داشته است. دف گرد نیز از سال ۱۳۰۰ پیش از میلاد در مصر بوده است.

در دوران پیش از اسلام دف در موسیقی ایرانی و کردی حضور داشته و بیش از ۱۳ قرن در خانقاه‌های کردستان و با ذکر و سماء آنها آمیخته شد. هر ذکری مقامی را داراست که مقامهای دف نام دارد که7تا10 مقام میباشد. و نهایتا در سال 1353 توسط محمدرضا لطفی و بیژن کامکار از حالت خانقاهی خارج و در اجراهای عمومی و در موسیقی غیرعرفانی استفاده شد.

در قدیم دف یا دایره کوچک را که چنبر آن از روی و برنج ساخته می‌شد خمک یا خمبک می‌گفتند. دف‌هایی هم بوده که بر چنبر آن زنگ تعبیه می‌کردند و می‌نواختند. زنگهای دف را جلاجل می‌گفتند. دف را که بر آن زنگوله تعبیه می‌کنند دف زنگی می‌گویند.

کلاف اصلی دف Daf

بدنه‌ای استوانه ‌شکل و کوتاه از جنس چوب است که در یک طرف آن استوانه ، پوست حیوانات یا پلاستیک کشیده شده‌است.  ابتدا و انتهای قاب اصلی با برش زاویه‌دار (اصطلاحاً برش فارسی) به هم چسبیده می‌شوند. ضخامت یک سمت از کلاف با تراشیدن چوب کمتر شده و پوست با سریش روی این لبه می‌چسبد و با گل میخ محکم می‌شود.

کمانه:

حلقه‌ای چوبی است با عرض ۵ الی ۶٫۵ سانتی‌متر با دایره‌ای به قطر ۵۰ الی ۵۵ سانتی‌متر که کمتر به اندازه‌های کوچکتر یا بزرگتر دیده می‌شود. روی قسمت پشت چوب، یک فرو رفتگی ایجاد می‌گردد که محل محل قرار گرفتن انگشت است. به آن شستی می‌گویند. کمانه دو گونه است.

پوست:

پوست دف به دو نوع مصنوعی و طبیعی است که مصنوعی شامل ویژگی هایی از جمله:داشتن کوک ثابت، قابلیت کوک با نت برای هر دف معین، یک‌دستی ضخامت سطح پوست دف، عدم جذب رطوبت در نتیجهٔ عدم تغییر حالت بر اثر آن، عدم تغییر کوک در حال اجرا و …است.

برای ساختن دف با پوست طبیعی، از پوست حیواناتی همانند گوسفند، بز، آهو و میش استفاده می‌گردد. پوست مناسب پوستی است که کهنه باشد. اگر پوست دف بر اثر گرمیِ هوا یا آفتاب بسیار کشیده شود، می‌توان آن را از طرف پوست روی زمین صاف یا موزاییک‌شده گذاشت تا رطوبت زمین را آهسته‌آهسته به خود جذب کند.

حلقه‌ها:

در جدار داخل کمانه، میخ‌ها قلاب مانندی تعبیه می‌گردد که روی آنها حلقه‌های فلزی ۳تایی یا ۴تایی و با فاصله ۳ سانتی‌متر از پوست و ۱ سانتی‌متر از دسته پهلویی نصب می‌گردند.

گل میخ‌ها:

به منظور مهار کردن و نگاه داشتن پوست روی کمانه در قسمت پشت، روی ضخامت ۵/۱ سانتی‌متری، کمانه پوست را به وسیلهٔ میخ‌های سر تخت (شبیه به پونز) مهار می‌کنند.

نوازندگان:

بیژن کامکار و مسعود حبیبی از نوازندگان معروف دف Daf میباشند.

دف Daf

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *