ساز دهنی Harmonica

ساز دهنی Harmonica جزء سازهای بادی است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد قرار می‌گیرد. ساز دهنی Harmonica تاریخچه ای نسبت طولانی دارد که خواستگاه اولیه آن چین می باشد .

نخستین بار چینی ها سازی شبیه به سازدهنی امروزی بنام شِنگ ساختند. این ساز از چوب گیاه بامبو ساخته می شد.

در اوایل قرن هجدهم سازندگان به جای چوب از فلز در طراحی این ساز استفاده کردند.  فردریک لودویگ بوشمن سازی با زبانه های فلزی ساخت و نامش را آئورا گذاشت این ساز بسیار پرطرفدار شد هر چند اختراع بوشمن را می توان نخستین سازدهنی امروزی نامید اما تنها قادر به تولید نت های محدودی بود.

سازدهنی دیاتونیک

در حدود سال 1825 شخصی بنام ریتا، ساز دهنی یا هارمونیکا امروزی را ساخت، ساز دهنی او 10 سوراخ و دو صفحه برای زبانه ها داشت. هر سوراخ یک زبانه فلزی در هر صفحه داشت یک صفحه هنگامی که در آن دمیده می شد تولید صدا می کرد و صفحه ی دیگر در هنگام بازدم تولید صدا می کرد.

این عمل دم و بازدم در سوراخ ها باعث گردش هوا در زبانه ها شده و صدای ساز را بوجود می آورند. نت هایی که سازدهنی ریتا می توانست تولید کند تا حد زیادی به سازدهنی دیاتونیک امروزی نزدیک بود.

سازدهنی دیاتونیک در سبک های فولک ، کانتری ،بلوز ، راک و آیریش کاربرد دارد.

سازدهنی کروماتیک

سازدهنی کروماتیک که در یک طرف خود دارای کلید یا شاسی مخصوص بود و سازدهنی را قادر می ساخت که تمامی نت ها را ایجاد کند توسط هونر ساخته شد. در سال 1930 لاورنس سه ‌سیل ادلر با نام اختصاری لری آدلر به یکی از مشهورترین نوازندگان سازدهنی کروماتیک تبدیل شد و تا زمان مرگش در سال 2001 همچنان ستاره ی این ساز بود.

در مدل ۱۶ سوراخه سازدهنی کروماتیک،4 اکتاو کامل برای اجرای قطعات وجود دارد که اجازه نواختن هر قطعه‌ای را می‌دهد.

سازدهنی ترمولو

ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین نوع این ساز سازدهنی ترمولو است که دارای ۲۴ سوراخ در دو ردیف است. معنی جمله این است که ساز دهنی ترمولو دارای ۲۴ نت است. نام این ساز دهنی بر اساس صدایی که تولید می‌کند انتخاب شده است. ترمولو در زبان ایتالیایی به معنی لرزاندن است. و در سبک پاپ و فولک و کلاسیک کاربرد دارد.

علاوه بر سازدهنی های دیاتونیک ، کروماتیک و ترمولو ، سازدهنی های باس و کورد نیز وجود دارد. که در پس زمینه سازهای دیگر همراه می‌شود تا یک اثر موسیقی بی نظیر ایجاد کند.

زمانیکه بسیاری هارمونیکا را با سبک بلوز می شناختند در دهه 60 میلادی باب دیلان سازدهنی را با سبک فولک به دنیای موسیقی معرفی کرد.