طبلا Tabla

طبلا Tabla نوعی ساز از خانواده سازهای کوبه‌ای هندوستان است که در موسیقی افغانستان نیز نواخته می‌شود.

طبلا Tabla از مهمترین طبل شبه قاره هند است که شامل دو طبل است که یکی کوچکتر و به صورت کوزه به نام دایان و دیگری بزرگتر و به صورت کاسه با نام بایان میباشد. و دارای جنس چوبی و آلمینیومی میباشد.

تاریخچه

در مورد تاریخچه این ساز اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی معتقدند تاريخچه آن به دوران پادشاهي قياس ­الدين محمد تو غلوق مي­رسد که توسط امير خسرو دهلوي شاعر و موسيقيدان ايراني هندي تبار تكميل شده است. وي با استفاده از الفاظ ساده طبلا را كه سازي كوبه­اي و كوك شدني است، ساخت. تا بتواند به خوبي با ديگر سازها همراهي كند. و برخی دیگر قدمت آن را به هزاران سال قبل می رسانند. بعضی نیز معتقدند که تاریخ آن به پیش از قرن هجدهم میلادی نمی رسد.

شیوه نوازندگی

در طبلا دست راست روی بایان و دست چپ روی دایان است. برای نواختنش از انگشتان و کف دو دست استفاده می شود. در حقیقت دستی که روی طبل کوچکتر (بایان) است پرکارتر می باشد. دست دیگر بیشتر حالت کمکی دارد و نوازنده با این دست، رنگ و ترکیب های گوناگونی به دست اصلی اضافه می کند.

پوست طبلا

پوست طبلا معمولاً از پوست آهو است، که توسط نوار چرمی روی هر کدام از طبل ها به صورت مجزا بافته می شود. با سفت و شل کردن نوار های چرمی، طبلا کوک می گردد. برای راحت تر و دقیق تر کوک کردن، استوانه های کوچک چوبی لای نوار چرمی و بدنه ی آن تعبیه شده است.

قسمتهای مختلف پوست

پوست طبلا به سه بخش مهم کنار، میدان و سیاهی تقسیم میشود.

کنار در حقیقت همان ناحیه ای است که پوست دیگری در بخش کناره ای طبلا روی پوست اصلی آن کشیده می شود.

سیاهی یک لکه ی دایره ای شکل سیاه رنگ و ماده ی مخصوصی است که روی پوست طبلا چسبانده می شود. به وسیله ی این سیاهی است که گرفتگی صدای طبلا رخ می دهد.

آن ناحیه که بین سیاهی و کنار است میدان نام دارد.

 

نوازندگان طبلا

از نوازندگان برجسته و مشهور اين ساز مي­توان به ركاخان و پسرش ذاكر حسين ، اکرم خان، درشن آنند، آنیندو چترجی، عظیم حسن پور و امیر امیر حسینی اشاره كرد.